Hiểu rõ về quy trình cắt thận đơn thuần không chỉ giúp người bệnh và gia đình chuẩn bị tâm lý tốt hơn mà còn giảm thiểu lo lắng, từ đó phối hợp hiệu quả với bác sĩ trong quá trình điều trị. Vậy quy trình này được thực hiện như thế nào? Bài viết dưới đây sẽ cung cấp thông tin chi tiết từ góc nhìn chuyên môn của Bác sĩ Cao cấp Nguyễn Bá Hiệp.

Mổ cắt thận là gì?  Mổ cắt thận (nephrectomy) là phẫu thuật cắt bỏ một phần hoặc toàn bộ quả thận, thường được chỉ định trong các trường hợp như ung thư thận (RCC), thận mất chức năng, chấn thương thận nghiêm trọng, ung thư tế bào chuyển tiếp đường tiết niệu (TCC) hoặc khi cần lấy thận để ghép. Phẫu thuật này được thực hiện khi thận bị tổn thương nặng, không thể hồi phục và ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của bệnh nhân.

Chuẩn bị trước phẫu thuật cắt thận

Để đảm bảo ca phẫu thuật diễn ra thuận lợi và giảm thiểu nguy cơ biến chứng, người bệnh cần được chuẩn bị kỹ lưỡng. Trước khi ký giấy cam kết đồng ý phẫu thuật, bác sĩ chuyên khoa Tiết niệu sẽ tư vấn chi tiết về quy trình, những nguy cơ tiềm ẩn và giải đáp các thắc mắc của bệnh nhân.

Người bệnh cần cung cấp đầy đủ thông tin về tiền sử bệnh lý (các bệnh từng mắc), thuốc đang sử dụng (bao gồm thuốc kê đơn, không kê đơn và thực phẩm chức năng) để bác sĩ đánh giá nguy cơ và lên kế hoạch phẫu thuật phù hợp.

Ngoài ra, người bệnh nên thảo luận với bác sĩ về các vấn đề sau:

• Phẫu thuật sẽ cắt bỏ một phần thận hay toàn bộ thận?
• Tỷ lệ cần cắt bỏ toàn bộ thận là bao nhiêu?
• Có thể thực hiện phẫu thuật bằng phương pháp xâm lấn tối thiểu như nội soi, phẫu thuật robot, hoặc các kỹ thuật khác không?
• Nếu phẫu thuật để điều trị ung thư, liệu có cần kết hợp các phương pháp hỗ trợ như xạ trị hoặc hóa trị sau phẫu thuật?

Sự chuẩn bị kỹ lưỡng này không chỉ giúp người bệnh hiểu rõ tình trạng của mình mà còn góp phần tăng hiệu quả và độ an toàn trong điều trị.

>>> XEM THÊM: Tổng hợp các phương pháp cắt thận ĐẦY ĐỦ, CHI TIẾT nhất

Quy trình thực hiện phẫu thuật thận

Phẫu thuật thận thường kéo dài từ 2–3 giờ, tuy nhiên thời gian cụ thể có thể thay đổi tùy thuộc vào tình trạng lâm sàng của người bệnh, mức độ phức tạp của tổn thương, hoặc các yếu tố bệnh lý kèm theo.

Phẫu thuật mở

Phương pháp này thường được chỉ định trong trường hợp bướu thận lớn hoặc bệnh nhân có tiền sử phẫu thuật với sẹo mổ cũ.

• Chuẩn bị trước phẫu thuật: Người bệnh được gây mê nội khí quản (đặt ống vào khí quản để duy trì hô hấp), đặt thông tiểu lưu (ống dẫn nước tiểu ra ngoài để kiểm soát lượng nước tiểu) và được đặt ở tư thế nằm nghiêng 90 độ hoặc nằm ngửa, tùy thuộc vào vị trí và đặc điểm tổn thương.
• Quy trình thực hiện: Bác sĩ tiến hành rạch một đường dài từ 15–20 cm trên thành bụng để tiếp cận vùng thận. Thông qua phẫu trường này, bác sĩ sẽ thực hiện:
  • Bóc tách cuống thận: Xác định và xử lý động mạch, tĩnh mạch, và niệu quản (ống dẫn nước tiểu từ thận xuống bàng quang).
  • Khống chế cuống thận: Cắt động mạch trước tĩnh mạch nhằm tránh hiện tượng ứ máu trong thận.
  • Lấy bệnh phẩm: Quả thận bị tổn thương cùng các hạch lympho, mô xung quanh sẽ được lấy ra để làm xét nghiệm giải phẫu bệnh (xác định bản chất của tổn thương).
  • Hoàn thiện phẫu thuật: Đặt ống dẫn lưu tại vùng hố thận để dẫn dịch, sau đó đóng lại thành bụng theo từng lớp.

Phẫu thuật nội soi

Phẫu thuật nội soi cắt bỏ thận được xem là bước tiến lớn của phẫu thuật xâm lấn tối thiểu, mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh như: ít mất máu, giảm đau, hồi phục nhanh và thẩm mỹ tốt hơn.

• Chuẩn bị trước phẫu thuật: Người bệnh được đặt 3–4 trocar (ống rỗng dùng để đưa dụng cụ phẫu thuật vào cơ thể) với các vết mổ nhỏ từ 0,5–1cm, cùng một đường rạch nhỏ để lấy bệnh phẩm ra.
• Quy trình thực hiện:
  • Giai đoạn 1 – Đưa dụng cụ phẫu thuật: Các dụng cụ được đưa vào cơ thể qua trocar, tiếp cận vùng thận thông qua đường xuyên phúc mạc (qua khoang bụng) hoặc sau phúc mạc (qua vùng hông lưng).
  • Giai đoạn 2 – Cắt bỏ thận: Tiến hành cắt một phần hoặc toàn bộ thận tùy theo chỉ định. Mô thận sau khi cắt được cho vào túi chuyên dụng và lấy ra qua vết mổ nhỏ.
  • Giai đoạn 3 – Hoàn thiện phẫu thuật: Đặt ống dẫn lưu tại hố thận để kiểm soát dịch sau mổ và khâu đóng các lỗ trocar.

Phẫu thuật nội soi mang lại hiệu quả cao với tỷ lệ biến chứng thấp, phù hợp với hầu hết các trường hợp cắt bỏ thận khi chỉ định đúng.

>>> XEM THÊM: Khi nào cắt thận? Trường hợp nào được bác sĩ chỉ định phẫu thuật cắt thận

Rủi ro và biến chứng có thể gặp trong phẫu thuật cắt thận

Mặc dù là thủ thuật phổ biến trong chuyên khoa Tiết niệu, phẫu thuật cắt thận vẫn tiềm ẩn một số rủi ro, dù đa phần là hiếm gặp. Việc không điều trị bằng phẫu thuật khi có chỉ định có thể mang lại nguy cơ lớn hơn cho sức khỏe.

Nguy cơ không thường gặp

Nhiễm khuẩn sau phẫu thuật là biến chứng có thể xảy ra, cần được phát hiện và xử lý kịp thời. Các dấu hiệu như sưng, đỏ, đau nhiều tại vết mổ là lý do người bệnh nên tái khám ngay để được điều trị phù hợp.

Nguy cơ hiếm gặp

Chảy máu nhiều trong phẫu thuật có thể đòi hỏi truyền máu hoặc chuyển đổi từ mổ nội soi sang mổ mở nếu không thể kiểm soát bằng kỹ thuật ít xâm lấn. Một số trường hợp có thể gặp thủng màng phổi (lớp màng bao bọc phổi), nhưng biến chứng này thường được xử lý hiệu quả mà không cần thêm vết mổ khác.

Nguy cơ rất hiếm

Tổn thương các cơ quan hoặc mạch máu lân cận đôi khi khiến bác sĩ phải chuyển sang mổ mở để kiểm soát tổn thương.
Các biến chứng nghiêm trọng hơn như suy tim, đột quỵ, tắc mạch máu hoặc nhồi máu cơ tim có thể xảy ra, đặc biệt ở người bệnh có bệnh lý nền. Những biến cố này cần được theo dõi chặt chẽ trong chăm sóc đặc biệt.

Thời gian hồi phục sau phẫu thuật

Thời gian hồi phục sau phẫu thuật cắt thận không cố định, phụ thuộc vào phương pháp phẫu thuật (nội soi hoặc mổ mở), mức độ bệnh, thể trạng và chăm sóc hậu phẫu.

• Phẫu thuật nội soi: Người bệnh thường hồi phục sau 3–4 tuần.
• Phẫu thuật mổ mở: Thời gian này kéo dài hơn, khoảng 8–10 tuần.

Sau mổ, bác sĩ sẽ hướng dẫn lịch tái khám và các lưu ý quan trọng. Người bệnh nên tránh mang vác nặng hoặc lái xe trong vòng 2–4 tuần, đồng thời nên duy trì vận động nhẹ nhàng như đi bộ để cải thiện lưu thông máu. Chế độ ăn giàu trái cây tươi và rau xanh cũng giúp đường ruột hoạt động tốt hơn.

Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, bệnh nhân nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ hoặc điều dưỡng để được giải đáp và hướng dẫn cụ thể.

Quy trình cắt thận đơn thuần, dù là một phẫu thuật lớn, vẫn đảm bảo an toàn và hiệu quả nếu được thực hiện bởi đội ngũ y bác sĩ giàu kinh nghiệm và có sự chuẩn bị kỹ lưỡng. Hy vọng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về các bước tiến hành, rủi ro có thể gặp phải cũng như thời gian hồi phục sau mổ. Nếu bạn hoặc người thân đang cân nhắc phẫu thuật, hãy tham khảo ý kiến từ Bác sĩ Cao cấp Nguyễn Bá Hiệp để có kế hoạch điều trị phù hợp nhất.